Er moest met kleine,handzame emballage kunnen worden gewerkt,zodat opslag en transport gemakkelijk zou gaan.
Daarom werd de zuurstof samengeperst in een zgn zuurstofcilinder.
Ze vonden in Alblasserdam buitendijks een geschikt bouwterein dat deel uitmaakte van de gronden van Rapenburg.
Het terrein moest opgehoogd worden omdat het bij vloed onder water liep.
Oprichter J.U.Smit begon heel voorzichtig,hij bouwde eerst één hal van 25 meter lang en8 meter breed en 9 meter hoog.
Voor aandrijving koos men eenzuiggasmotor met een capaciteit van 130 pk,deze was goedkoper dan een stoommachine.
In 1919 kwam de produktie op gang,en werd de zuurstof afgeleverd per m.s ALBLAS 1 maar de vloot werd spoedig uitgebreid
met ms ALBLAS 2 en ALBLAS 3.
In 1920/1921 werd de tweede hal gebouwd met een nieuwe Deutz zuiggasmotor van 150 pk.
Er werd een nieuw en groter zuurstof-apparaat ontworpen door directeur A.E.C.Kemmerling,deze installatie bleef tot 1960 in gebruik.
Door gestadige groei ging men over op wegvervoer met11/2 tons vrachtauto's die 20 cilinders konden vervoeren.
In o.a IJsselmonde en Breda kwamen depots; tevens werd er een onderhoudswerkplaats met garage bijgebouwd.
De derde uitbreiding vond in 1923 plaats en de laatste drie jaar later.
In april 1924 overleed directeur Kemmerling slechts 43 jaar oud.
Er moest een nieuwe technisch-commercieel manager worden gezocht,dat werd de heer A.H.van Wijngaarden,die in 1944 overleed.
De heer M.Marinissen,sinds 1926 bedrijfsleider,volgde hem op.
In 1966 ging deze met pensioen en per i januari 1967 werd de heer J.C.Smit tot directeur benoemd.
midden Dhr M.Marinissen 1944-1966.
rechts Dhr J.C.Smit vanaf 1967.
Autogene metaalbewerking vraagt behalve zuurstof ook acetyleen-dissousgas.
Vandaar dat de heer C.F.Smit, zoon van de oprichter, een plan voor de produktie van dit gas ontwikkelde.
Hij kocht daarvoor in 1923 het terein naast de zuurstoffabriek.
In 1924 verrees dat een stenen,waar de acetyleen-dissousgas DE GRAAFSTROOM met de produktie van start ging.
In 1924-1930 steeg de produktie van gas van 250 tot 650 flessen per dag.
De Graafstroom en de Alblas ondervonden in de jaren dertig de terugslag van de economische crisis.
Beide bedrijven zijn de crisis goed door gekomen.
Reeds in 1938 werden vrachtwagens aangeschaft die 50 tot 80 cilinders konden vervoeren.
De Bezetting
Het nieuwe wagenpark was een welkome buit voor de Duitsers.
Sabotage van personeel leide tot het vogelvrij verklaren van de heer Marinissen.
Ten onrechte was het geallieerd opperbevel van mening dat de zuurstoffabriek zuurstof leverde
voor de voortstuwing van de duitse raketten V1 en V2.
Dit leide dat op 22-01-1945 een bombardement van de Engelse op de fabrieken,de Alblas werd uitgeschakelt
en de Graafstroom totaal verwoest.
De heer C.F.Smit kwam hierbij om het leven.
Na de Bezetting
Na de bevrijding was er van de beide fabrieken weinig meer over.
De directeur de heer Marinissen en zijn staf gingen met voortvarendheid aan de slag
en na enige maanden werd er weer zuurstof geleverd.
In de jaren vijftig werd de produktie opgevoerd van 7000 cilinders per week tot 11.786
in 136 produktieve uren.
De brand.
En toen op de morgen van 7 oktober 1955,gebeurde er een nieuwe ramp.
In de vulafdeling van de gasfabriek brak,door nooit opgehelderde oorzaak,branduit.
Het onderstaande kranteartikel over dit noodlottige ongeval spreekt voor zich.
Onverschrokken en moedig deed J.Gaal zijn plicht.
Alblasserdam
Eén man heeft Alblasserdam waarschijnlijk voor een ramp behoed: de heer J.Gaal,baas van de vulafdeling van 'De Graafstroom'.
Terwijl zijn drie metgezellen reeds onder de vlammen die uit de rechtopstaande flessen sloegen,doorkropen om zich in veiligheid
te brengen,heeft hij zijn daad van zulk een beslissende verricht.
In die eerste seconden van de allergrootste schrik en verwarring zette hij terstond de motoren van de compressors,die het uiterst
brandbare acetyleengas uit de grote gashouderzogen,af en draaide hij vervolgens de afsluiter in de toevoerleiding uit de tank dicht.
Hoe hij en zijn metgezellen zonder een schram op te lopen uit de wirwar van door elkaar gesmeten cilinders,leidingen en verwrongen
stukken van de stalen dakconstructie zijn kunnen komen,begrepen zij later zelf niet.
Toen wij de heer Gaal enige uren na de ontploffing spraken,zei hij schouderophalend: "Och het is je plicht zoiets te doen.
Ik ken het bedrijf door en door en vanzelfsprekend wist ik precies wat me in geval van nood te doen stond.
Het is toch logisch dat je in zo'n geval de afsluiter dichtdraait!
Anders was de grote gashouder de lucht in gevlogen."
Tegen deze simpele logica is niets in te brengen,doch menigeen zou eerst aan eigen veiligheid hebben gedacht.
Dat de heer Gaal anders handelde is een bewijs van zijn koelbloedigheid, die hij al eens eerder demonstreerde,toen in 1934 in de
garage van het bedrijf,door kortsluiting in een auto,twee vrachtwagens die met cilinders met acetyleen waren geladen,explodeerden.
Aan de opbouw van de vulafdeling ging een uitgebreide studie van veiligheidsmaatregelen vooraf.
Voorlopig werden de acetyleenflessen in een noodgebouw gevuld.
Een jaar naar de brand was er weer een nieuwe vulafdeling.
In het begin van de jaren zestig gingen de grootverbruikers steeds meer over op vloeibare zuurstof.
Dit leidde ertoe dat op 19 september 1969 De Alblas en de Graafstroom werden overgenomen door L"Air Liquide Nederland N.V.
Een belangrijk stuk industriële historie van Alblasserdam is hiermede afgesloten.
Bronnen: Verzameling L.Smit.---Een halve eeuw Alblas/Graafstroom---Lustrumbundel.
Woonhuis en gasfabriek.
Rapenburg 5 woonde Jan Gaal,hij was fabriekbaas bij de gasfabriek.
Rapenburg 5 A.Homoet,hij was fabrieksbaas bij de zuurstoffabriek.
Bron foto's en tekst; B van Beveren Zoetermeer.
Deze foto is gemaakt vanaf de brug over De Noord.
Het lijkt erop dat vader (Simon van Beveren) het scheepje net
opnieuw geverfd heeft,dit meen ik te zien aan de gangboorden,
zij lijken nog blauwachtig zwart van de koolteer.
Elk jaar werd het scheepje op zaterdag(en) van top tot teenopnieuw
in de verf gezet, het zag er dan weer als nieuw uit.
